นายพิชัย นริพทะพันธุ์ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน ในรัฐบาลนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง ในรัฐบาลของนายสมัคร สุนทรเวช และคณะทำงานทีมเศรษฐกิจของพรรคเพื่อไทย
นายพิชัย นริพทะพันธุ์ เกิดเมื่อวันที่ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2504 เป็นบุตรของนายรณชัย กับนางสุวรรณี นริพทะพันธุ์ สำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนอัสสัมชัญ และระดับปริญญาตรี สาขาเศรษฐศาสตร์ และระดับปริญญาโท ด้านการบัญชี จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ด้านชีวิตครอบครัวสมรสกับนางธัญยธรณ์ นริพทะพันธุ์ เป็นทันตแพทย์ มีบุตรด้วยกัน 3 คน คือ พชร นริพทะพันธุ์ สาริศฐ์ นริพทะพันธุ์ และนนท์นริฐ นริพทะพันธุ์
นายพิชัย นริพทะพันธุ์ เป็นนักธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ ธุรกิจอัญมณีและการส่งออก เจ้าของบริษัท เจมส์ควอลิตี้ จิวเวอร์รี่ จำกัด ต่อมาได้เข้ามารับตำแหน่งที่ปรึกษาสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน และเป็นผู้สนับสนุนการเงินให้กับกลุ่มขอนแก่น พรรคเพื่อแผ่นดิน ของนายสุวิทย์ คุณกิตติ ต่อมาจึงได้หันมาสนับสนุนพรรคพลังประชาชน และพรรคเพื่อไทยแทน
ในปี พ.ศ. 2551 นายพิชัย นริพทะพันธุ์ ได้รับตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง ในรัฐบาลนายสมัคร สุนทรเวช แทนร้อยตรีหญิง ระนองรักษ์ สุวรรณฉวี แกนนำกลุ่มโคราช ต่อมาในการเลือกตั้ง พ.ศ. 2554 ได้ลงสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร แบบบัญชีรายชื่อ พรรคเพื่อไทย โดยถูกจัดลำดับในบัญชีรายชื่อผู้สมัคร ส.ส. เป็นลำดับที่ 124 แต่ไม่ได้รับเลือกตั้ง นายพิชัยได้เป็นทีมเศรษฐกิจของพรรคเพื่อไทย โดยได้ทำการดีเบตระหว่างโครงการรับจำนาข้าวตันละ 15,000บาท กับโครงการรับประกันราคาช้าวกับนายวรงค์ เดชกิจวิกลม ผ่านรายการ"เจาะข่าวเด่น"ว่าการรับจำนำข้าวของรัฐบาลเพื่อไทยนั้นอาจจะทำให้ราคาข้าวในตลาดโลกสูงและเป็นไปได้ว่าจะขึ้นมากกว่าราคาจำนำ ด้วยวิธีการเข้าไปควบคุมการตลาด ช่วงหนึ่งของการดีเบตนายพิชัยได้กล่าวไว้ว่า หลักการของเพื่อไทยคือความเป็นไปได้ที่จะทำให้ราคาข้าวสูงขึ้น และเสนอให้ใช้ระบบไอทีในการควบคุมการจำนำข้าว เพื่อป้องกันการทุจริต โดยใช้เครดิตการ์ดเกษตรกรเป็นสมาร์ทการ์ด แต่การดำเนินการดังกล่าวต้องแจกบัตรเครดิตเกษตรให้กับชาวนาหลายล้านคน ซึ่งต้องใช้เวลา
ในวันที่ 9 สิงหาคม พ.ศ. 2554ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน ในรัฐบาลของนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ปลายปี พ.ศ. 2554 ระหว่างดำรงตำแหน่งได้ดำเนินการวางนโยบายและแผนพลังงานให้กับประเทศในทุกด้าน และในช่วงน้ำท่วมใหญ่ในปลายปี 2554 ได้ให้รัฐบาลใช้กระทรวงพลังงานที่ตั้งบนตึกเอนโก้เป็นศูนย์ป้องกันและช่วยเหลือน้ำท่วมหลังจากที่ที่ตั้งเดิมในสนามบินดอนเมืองถูกน้ำท่วมจนกระทั่งน้ำลด ผู้สื่อข่าวทำเนียบรัฐบาลได้ร่วมกันตั้งฉายาให้นายพิชัยว่า "ไอเดียกระฉอก" เพราะตัวนายพิชัยเองมักจะมีไอเดียใหม่ๆ มานำเสนอต่อสังคมเสมอ แต่ไอเดียเหล่านั้นมักจะไม่ค่อยได้รับการตอบสนองหรือไม่ก็ไม่ค่อยจะเป็นไปตามที่นายพิชัยคาดการณ์ในขณะนั้น แต่หลังจากนั้นก็ดำเนินการตามแนวคิดของนายพิชัย เข่น นโยบายพลังงานที่นายพิชัยวางแนวทางไว้ หรือ แม้กระทั่ง โครงการปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานทางคมนาคม สองล้านล้านบาท ก็เริ่มมาจากแนวคิดนิวไทยแลนด์ที่นายพิชัยเสนอไว้ตอนช่วงน้ำท่วมที่จะพัฒนาประเทศไทยให้ก้าวหน้าขึ้นหลังจากอุทกภัยครั้งใหญ่ ต่อมานายพิชัย ถูกปรับออกจากตำแหน่งในเดือนมกราคม พ.ศ. 2555 ต่อมาได้ทำหน้าที่เป็นคณะทำงานเศรษฐกิจของพรรคเพื่อไทย วิเคราะห์วิจารณ์ภาวะเศรษฐกิจ และ ผลกระทบ โดยเฉพาะช่วงการประท้วงของ กปปส. นายพิชัยได้เขียนบทความในหนังสือพิมพ์โพสต์ทูเดย์ และ หนังสือพิมพ์มติชน เตือนว่าการประท้วงจะนำไปสู่การปฏิวัติ และจะมีผลกระทบต่อเศรษฐกิจอย่างมาก ซึ่งหลังจากมีการปฏิวัติในวันที่ 22 พฤษภาคม 2557 นายพิชัยยังคงวิพากษ์งวิจารณ์ผลกระทบของการปฏิวัติและภาวะการเมืองที่มีผลต่อเศรษฐกิจอย่างมาก จนถูกเรียกปรับทัศนคติถึง 7 หน โดยครั้งที่ 7 ถูกกักตัวนานถึง 7 วัน สร้างกระแสความไม่พอใจในสังคมอย่างมากทั้งในสื่อหนังสือพิมพ์และในโซเชียลมีเดีย และถึงแม้รัฐบาลจะหาว่าสิ่งที่นายนายพิชัยพูดเป็นการบิดเบือน แต่สิงที่นายพิชัยได้ทักท้วงก็ปรากฏว่าเป็นจริงมาโดยตลอด จนสื่อหลายสำนักตั้งนายพิชัยให้เป็น กูรูทางเศรษฐกิจ คนหนึ่งของประเทศไทย และ ได้คาดการณ์ว่าเศรษฐกิจในปี 2559 ในวันปีใหม่ จะเป็นปีที่ ยุ่งยากและย่ำแย่ ซึ่งพอเปิดทำงานมาก็เป็นจริงอย่างที่คาดการณ์ นายพิชัย ได้รับเชิญจากสมาชิกสภาคองเกรสของสหรัฐ Mr. Robert B. Aderholt ประธานจัดงาน ให้เข้าร่วมในงานใหญ่ประจำปี 64th Annual National Prayer Breakfast ที่กรุงวอชิงตัน ดีซี ในวันที่ 4 กุมภาพันธ์ ที่ประธานาธิบดีสหรัฐเข้าร่วมด้วยตลอดทุกปี แต่ถูก คสช. ปฏิเสธไม่ให้เดินทางเข้าร่วม ก่อนหน้านี้ เอกอัครราชฑูดอังกฤษประจำประเทศไทย นายมาร์ค เค้นท์ได้เชิญนายพิชัยร่วมทานข้าวที่สถานทูต ซึ่งเป้นข่าวเกรียวกราวเพราะหลังจากนั้นไม่นาน นายมาร์ค เค้นท์ได้ออกมาทวิตเรื่องเสรีภาพสองมาตรฐานของไทยที่ให้พุทธะอิสระประท้วงหน้าสถานทูตสหรัฐได้ แต่กลับจับเด็กนักศึกษาบนรถไฟที่กำลังเดินทางไปดูอุทยานราชภักดิ์
พงศ์เทพ เทพกาญจนา ? พรหมินทร์ เลิศสุริย์เดช ? วิเศษ จูภิบาล ? ปิยสวัสดิ์ อัมระนันทน์ ? พูนภิรมย์ ลิปตพัลลภ ? วรรณรัตน์ ชาญนุกูล ? พิชัย นริพทะพันธุ์ ? อารักษ์ ชลธาร์นนท์ ? พงษ์ศักดิ์ รักตพงศ์ไพศาล ? ณรงค์ชัย อัครเศรณี ? อนันตพร กาญจนรัตน์
